SEJARAH ASIA TENGGARA TEMA 1 (BAB 3)

 SISTEM SOSIAL
• Sistem Feudal ( pengenalan )

1. Telah muncul di Asia Tenggara sejak sebelum Masihi lagi.

2. Setiap negara di Asia Tenggara, Asia Selatan, dan Asia Timur mempunyai struktur sosial yang berbeza kesan daripada perbezaan geografi, budaya, dan adat resam yang diamalkan oleh sesebuah negara tersebut.

3. Feudalisme ditakrifkan sebagai sebuah kerajaan tempatan politik yang ditakbir oleh individu tertentu dan bukan oleh wakil-wakil daripada kerajaan pusat.

4. Sistem kemasyarakatan dikuasai oleh kaum bangsawan dan tanah menjadi milikan kaum bangsawan.

5. Namun. Kaum bangsawan tidak mempunyai tanah sebaliknya tanah dikuasai oleh raja. Raja yang akan membahagikan tanah diantara golongan kaum bangsawan yang kemudiannya menjadi pemerintah di kawasan masing-masing.

6. Sebagai balasan, bangsawan akan menjalankan beberapa kewajipan terhadap rajanya.

7. Masyarakat feudal di rantau Asia terbahagi kepada 2 golongan iaitu :
i. Golongan pemerintah [ raja, para bangsawan ]
ii. Golongan diperintah [ rakyat jelata ]



Rajah 1 : Struktur sistem feudal



SISTEM FEUDAL DI ASIA TENGGARA
• Sistem Feudal ( VIETNAM )

1. Masyarakat Vietnam dibawah pemerintahan Maharaja Gia Long dan maharaja-maharaja selepasnya adalah bercorak birokratik yang diasaskan kepada hierarki Mandarin.

2. Negara dibahagikan kepada 3 wilayah pentadbiran iaitu :
i. Annam
ii. Tongking
iii. Cochin - China
 Annam merupakan ibu negeri dan diletakkan di bawah pentadbiran maharaja.
 Tongking dan Cochin - China ditadbir oleh kuasa wizurai.

3. Ketiga - tiga wilayah ini dibahagikan kepada beberapa bahagian yang kecil iaitu :
i. Provinsi
ii. Phu
iii. Huyen
iv. Tong
v. Komun ( xa )
 Setiap bahagian ini ditadbir oleh pembesar.
 Para pembesar dapat mengukuhkan kuasa masing - masing dengan sistem pentadbiran ini.
 Namun, kuasa mutlak masih ditangan maharaja.

4. Sistem feudal di Vietnam lebih dipengaruhi oleh negara China.

5. Konsep negara China mengamalkan ‘ mandat dari syurga ‘ telah diterapkan dalam institusi kemaharajaan Vietnam.

6. Setiap maharaja Vietnam akan ditabalkan oleh wakil dari Maharaja China sebelum baginda dianggap sebagai maharaja yang sah dan berwibawa.

7. Hal ini dapat dilihat apabila Nguyen Anh mengistiharkan dirinya sebagai maharaja Vietnam dengan gelaran Maharaja Gia Long ( 1802 – 1819 ). Baginda telah menghantar satu misi diplomatik ke Beijing untuk meminta China melaksanakan upacara pertabalan Maharaja Gia Long mengikut adat istiadat yang diamalkan sejak abad ke-15 lagi.

8. Sistem feudal di Vietnam terdiri daripada maharaja, golongan cendekiawan ( quan / mandarin ), petani dan hamba.

(a) Maharaja :
- Maharaja menduduki tempat yang teratas dalam hierarki sosial masyarakat. Maharaja berkuasa mutlak dalam pemeritahan pusat, pemilikan tanah dan harta. Maharaja dianggap sebagai ‘ Anak dari Syurga ‘ yang mendapat mandat dari Tuhan untuk memerintah.
- Kesejahteraan rakyat dan negara bergantung kepada kebijaksanaan maharaja dan apabila maharaja mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyatnya maka tindakan tersebut akan membawa kecelakaan pada negaranya.
- Mandat dari ‘alam kudus‘ akan hilang sekiranya maharaja tidak bertindak dengan adil dan negara akan ditimpa kecelakaan. Oleh itu, sebarang kecelakaan yang terjadi akan dipertanggungjawapkan oleh maharaja yang memerintah negara itu.
- Hal ini dapat dilihat sewaktu pemerintahan Maharaja Minh Mang ( 1820 – 1841 ), apabila baginda telah membatalkan jamuan istana setelah mendengar berita tentang benteng pecah di wilayah utara Vietnam.
- Maharaja Gia Long dan Minh Mang berusaha untuk mengatasi amalan-amalan feudal dan penindasan terhadap rakyat yang dilakukan oleh pembesar feudal dan dikenal pasti sebagai elemen yang melemahkan Vietnam.
- Maharaja Gia Long bertindak menghapuskan pemilikan tanah secara besar-besaran dan melarang pegawai kerajaan menerima cukai.

(b) Golongan Quan atau Mandarin :
- Berada di lapisan kedua selepas maharaja.
- Membantu maharaja dalam pemerintahan dan mempunyai bidang kuasa yang besar dan berpangaruh.
- Melaksanakan tugas maharaja, mendapat sokongan dan penghormatan rakyat jelata.
- Dianggap sebagai penjamin, penegak keadilan dan pentafsir undang-undang serta bertindak sebagai pegawai kehakiman.
- Quan yang penting dan bertaraf tinggi ialah ‘Quan Awam’ berbanding quan-quan yang lain termasuklah quan tentera.
- Ketua-ketua quan ialah mereka yang berpendidikan Confucius.
- Bagi rakyat biasa yang pintar dan berpendidikan Confucius,mereka akan berpeluang menjadi pegawai-pegawai tinggi awam.
- Mereka akan diberi peluang mengambil peperiksaan perkhidmatan awam Confucius dan maharaja berhak melantik mereka sebagai pegawai tinggi awam. Hal ini membuktikan bahawa wujudnya mobiliti sosial dalam masyarakat Vietnam.
- Golongan quan dan mandarin mempunyai bidang kuasa yang besar dan berpengaruh. Mereka melaksanakan tugas-tigas maharaja. Mereka juga mendapat sokongan dan sanjungan serta dihormatu oleh rakyat.
- Mereka dianggap penjamin dan penegak keadilan. Mereka juga merupakam pentafsir undang-undang dan bertindak sebagai pegawai kehakiman.
- Walaupun kuasa politik yang ada pada golongan quan atau mandarin dan kepimpinan mereka diperakui oleh masyarakat, tidak semuanya menjalankan tugas dengan amanah dan jujur. Terdapat segelintir daripada quan yang mengambil rasuah yang berupa ‘hadiah’ apabila mengendalikan sesuatu kes yang melibatkan undang-undang. Hal ini kerana,tiada seorang pun kecuali quan atau mandarin yang mengetahui undang-undang.
- Terdapat juga pembesar yang menindas rakyat dengan merampas tanah mereka. oleh itu, pada zaman pemerintahan Maharaja Gia Long,baginda telah menamatkan keistimewaan yang dipegang oleh golongan bangsawan dan raja. Golongan ini tidak lagi memiliki ladang yang besar dan hak memungut cukai hal ini dilakukan demi menjaga kebajikan rakyatnya dan pemerintahannya. Seperti yang dikatakan oleh Maharaja Gia Long pada tahun 1811, “Orang yang sayangkan lembunya akan menghalau lalat yang mengharungnya; raja yang sayangkan rakyatnya akan menghukum pegawai rendahnya. Inilah teori kerajaan yang baik yang telah diamalkan.
- Duke Chaigneau penulis Barat yang berada di Vietnam,telah menulis pada tahun 1808, rakyat hidup dalam kesusahan,raja telah memeras rakyat supaya berkerja untuknya tanpa membayar upah dan memberikan makanan.
- Golongan mandarin pula berlaku zalim dengan merampas hak rakyat sesuka hati mereka. sementara itu dalam perbicaraan pula, golongan mandarin tidak akan memberi keputusan sebelum kedua-dua pihak yang bergaduh itu teraniaya.

(c) Pembesar peringkat Komun (kampung) :
- Golongan pembesar yang paling rendah pangkatnya.
- Dipilih daripada kalangan masyarakat kampung dan terdiri daripada orang tua yang bijak dan berpengalaman.
- Mereka mendapat kelulusan daripada pihak istana, bertanggungjawab menjalankan perintah dan arahan daripada istana, mendamaikan perselisihan dengan cara rundingan dan bertolak-ansur, serta bertanggungjawab mengutip cukai.

(d) Golongan petani :
- Lapisan ketiga dalam hierarki sosial masyarakat Vietnam.
- Menjalankan aktiviti sara diri ( sama seperti di Myanmar )terutama menanam padi di sawah dan golongan ini telah membantu meningkatkan ekonomi Vietnam.
- Seorang petani dimestikan membayar cukai dan terpaksa menyumbang tenaga dalam urusan-urusan kerajaan seperti membina empangan dan tali air bagi tempoh antara 20 hingga 60 hari dalam setahun.

(e) Golongan hamba :
- Golongan paling bawah dalam hierarki sosial Vietnam.
- Merupakan penjenayah dan dihantar ke kem-kem tentera di sempadan dan membuka tanah baru untuk dikerjakan.
- Setelah hukuman sebagai hamba tamat, mereka boleh menjadi petani di tanah yang diusahakan oleh mereka.

• Sistem Feudal ( MYANMAR )

1. Meletakkan raja pada kedudukan teratas dalam hierarki sosialnya dan raja dianggap sebagai wakil tuhan.

2. Dalam upacara pertabalan, raja diberi sifat-sifat ketuhanan apabila sami-sami Brahman memegang paying putih ( simbol kedaulatan ketuhanan ) diatas kepala raja dan mengurniakan raja tersebut alat-alat kebesaran yang mempunyai sifat-sifat sakti.

3. Melalui pertabalan ini, rakyat dapat menerima serta menganggap raja sebagai pemerintah dan berdaulat.

4. Sistem feudal di Myanmar telah banyak dipengaruhi oleh negara India kerana mereka menggunakan ‘Hukum Kanun Manu’ ( meletakkan raja sebagai mempunyai hak kuasa yang sah dan tunggal dalam mentadbir negara dan hal ehwal rakyat. Raja yang memerintah bertugas mempertahankan ibu negeri kerana sekiranya ibu negeri di serang dan ditawan oelh raja yang lain, raja yang memerintah akan digulingkan atau hilang kuasanya ) yang berasal daripada India yang meletakkan taraf raja sebagai tuhan.

5. Raja mempunyai kuasa mutlak dalam aspek pemerintahan, menentu kehidupan masyarakat serta raja dianggap sebagai pelindung daripada ketidakadilan dan pencerobohan.

6. Raja bertugas sebagai pengembang dan perlindung terhadap agama Buddha.

7. Bilangan gajah albino yang dimiliki oelh raja dilihat sebagai simbol kekuatan raja dan kedudukan istana yang terletak di ibu negeri sebagai simbol mewakili Gunung Meru iaitu tempat kediaman tuhan dan sebagai pusat alam mengikut konsep kosmologi orang India.

8. Konsep ini meletakkan raja sebagai orang paling berkuasa dan menjamin taraf kedudukan raja yang tinggi.

9. Namun, sistem feudal ini wujud kesan daripada kebergantungan raja kepada golongan pembesar terutama gabenor (myowun) dan pembesar wilayah (myosa).

10. Golongan ini menjadi tiang penyokong kepada kerajaan dan merupakan kelompok yang amat penting dalam sistem feudal yang mentadbir negara.
11. Antara golongan pembesar ialah :
Jawatan Gelaran Tugas / huraian
Ketua mentari Wungyi Taraf yang paling tinggi dan mendapat kuasa daripada raja dan terdiri daripada empat menteri kanan termasuk hluttaw. Wungyi mempunyai ramai kakitangan, dan pegawai termasuk para perutusan, petani, bentara, penyair, ketua tentera, juruukur dan pendaftar sampah.
Mentari muda Wundauk Terdiri daripada kalanga menteri muda yang bertanggungjawab membantu wungyi.
Pegawai istana Antimun Bilangan (4 hingga 8 orang). Bertanggungjawab terhadap istana dan diberi tugas mengawal petugas-petugas istana. Mereka juga bertanggungjawab mengawal kewangaan, urusan percukaian negara, bertindak sebagai privy councillor ( penasihat ) kepada raja dan dengan ini pengaruh mereka terhadap raja lebih besar berbanding wungyi.
Gabenor Myowun Berada diluar kerajaan dan menjalankan kuasa feudal seperti ,Menguasai tanah serta memunggut cukai sebanyak 10-15% daripada hasil tahunan rakyat dan daripada hasil punggutan ini, sebanyak 60-80% akan diserahkan kepada raja, bakinya akan disimpan oleh mereka.
Tugas di Pegu, Bhamo dan Akyab ialah membuat persediaan untuk pembesar-pembesar asing ke ibu negeri dan mengendalikan perutusan diplomatik. Ada ketikanya mereka memberikan kerjasama dan menentang perwakilan asing.
Tuan-tuan tanah Myosa Bertanggungjawab terhadap pentadbiran di kawasan/tanah yang mereka miliki.
Ketua-ketua bandar Ywa thungyi Pembesar yang berjawatan paling randah dalam sistem pentadbiran daerah dan jawatan ini diwarisi. Penggantian secara warisan ini berdasarkan kekayaan dan hak memerintah menjadi milik keluarga selama beberpa tahun. Pelantikan mereka disahkan oleh raja dan mereka bertanggungjawab mengutip cukai dan menjallin hubungan erat dengan myothugyi. Selain itu, Mereka bertanggungjawab menjaga keamanan dan menyelesaikan perselisihan faham yang berlaku di kampung mereka.

12. Golongan petani, ahmudan dan golongan hamba merupakan golongan yang rakyat yang diperintah
(a) Petani :
- Lebih kurang 80% daripada penduduk Myanmar terdiri daripada petani yang menjalankan aktiviti ekonomi sara diri dengan menanam padi dan bertanggungjawab mengeluarkan makanan yang mencukupi bagi seluruh penduduk Myanmar.
- Dikehendaki membayar cukai dan memberikan perkhidmatan kepada raja selama tiga atau empat bulan setahun.

(b) Ahmudan :
- Golongan rakyat yang berkemahiran dalam pelbagai bidang.
- Sering mendapat perhatian istimewa daripada raja dan berkhidmat untuk raja dalam bidang-bidang tertentu seperti :
o pegawai peribadi raja ( thwei-thauk) yang tinggal berdekatan istana dan ibu kota.
o ahmudan yang mengerjakan tanah raja
o ahmudan yang menjaga empangan pertanian seperti di Lembah Mu dan Kyaukhse
o ahmudan dalam buruh binaan.
- Kesemua ahmudan akan dianugerahkan tanah sebagai ganjaran perkhidmatan mereka.

(c) Golongan hamba :
- Golongan rakyat dalam lapisan terendah masyarakat Myanmar.
- Hamba kepada biara dan penjenayah yang menerima hukuman.
- Mereka hanya bertani dan menyelenggarakan biara.

13. Sistem feudal di Myanmar menggambarkan perbezaan taraf antara mesyarakat yang mana pembesar dan pemerintah hidup dalam kemewahan kerana menguasai tanah dan berhak mengutip cukai, sedangkan rakyat ada yang hidup dalam kesukaran dan kemiskinan.

• Sistem Feudal ( THAILAND )

1. Berdasarkan agama Buddha dan adat resam, menurut ajaran Buddha, hierarki masyarakat ditentukan oleh dosa dan pahala. Rakyat Thailand percaya bahawa kedudukan mereka telah ditetapkan oleh perlakuannya semasa hidup.

2. Asas kepada susun lapis masyarakat Thai ialah sakdina atau markah darjah, sperti uparat (raja muda) mempunyai 10 000 sakdina, sementara that hanya lima sakdina sahaja.

3. Sakdina juga menentukan keluasaan tanah yang dimiliki dan diusahakan. Contohnya, seorang menteri yanh mempunyai 10 000 sakdina dibenarkan mempunyai 10 000 rai (2 ½ rai bersamaan 1ekar). Sementara phrai pula dibenarkan mempunyai 10 hingga 25 rai.

4. Raja menduduki tempat teratas dalam hierarki sosial masyarakatnya dan berkuasa keatas semua yang ada di muka buminya termasuk menentukan hidup dan matinya seseorang rakyat.

Rajah 2 Sistem Feudal di Thailand
5. Raja juga merupakan tuan punya tanah tetapi rakyat dibenarkan mengusahakan tanah-tanah tersebut serta mendapat manfaat daripada hasilnya

6. Sistem feudal masyarakat Thailand terdiri daripada :
(a) Raja :
- memerintah negara berdasarkan konsep dharmaraja (raja berkuasa mutlak) dalam pemerintahan serta keatas semua tanah dan nyawa rakyat serta kekuasaan raja dapat dilihat dengan pengumpulan gajah putih yang dikatakan sebagai keabsahan (kedudukan yang sah) kuasa raja.

(b) Nai ( golongan bangsawan ) :
- Kedua terpenting selepas raja.
- Terdiri daripada golongan chao atau khunnang yang berperanan sebagai pemimpin masyarakat yamg dipertanggungjawabkan menjaga kebajikan dan memberikan perlindungan kepada prai (pembesar).
- Sistem sosial masyarakat Thailand menunjukkan bahawa seorang nai yang mempunyia bilangan phrai yang ramai akan melambangkan kekuasaan ekonomi dan kekuasaan politik golongan nai.

(c) Phrai :
- Golongan ketiga dalam susun lapis masyarakat Thailand.
- Golongan ini perlu mendaftarkan diri dengan nai, dan jika gagal berbuat demikian, mereka akan dianggap sebagai jenayah atau orang buangan undang-undang Thailand.
- Hubungan antara nai dan phrai bersifat kontraktual, iaitu phrai memberikan hadiah, perkhidmatan dan kesetiaan untuk mendapatkan perlindungan dan bantuan daripada nai.
- Terdapat 3 kumpulan phrai :
Phrai Luang Phrai Som Phrai Suai
Berada di bawah raja secara rasmi dan mesti menjalankan khidmat ratchakan (kerahan tenaga) selama 3bulan dalam setahundan perlu memberikan khidmat ratchakan dengan chao/khunnang yang mejaga mereka Golongan yang berdaftar dengan khunnang secara rasmi.Phrai Som dikehendaki menjalankan khidmat ratchakan untuk raja tetapi hanya untuk sebulan dalam setahun dan golongan phrai So mini lebih menjalankan tanggungjawab kepada nai ( golongan bangsawan) Golongan Phrai Luang yang berdaftar di wilayah yang jauh dari ibu kota. Mereka diberi tugas mendapatkan bahan mentah dan hasil hutan untuk dijual di ibu kota. Semua bahan ini menjadi ganti kepada khidmat kerahan tenaga (ratchakan) yang mesti dilakukan oleh seseorang phrai.
(d) That ( hamba )
- Golongan hamba kepada nai dan phrai yang kaya.
- Golongan yang tidak bebas tetapi berhak memiliki harta dan tanah.
- Golongan ini mempunyai sakdina sebanyak lima rai.
- That dibahagikan kepada dua iaitu :
Hamba belenggu Hamba tawanan perang
Hamba yang berhutang dan wujud apabila petani yang terdesak memerlukan wang untuk perkahwinan atau membayar hutang berjudi dan cuba mendapatkan pertolongan daripada phrai (pembesar). Dalam tempoh menjadi hamba berhutang, mereka dibenarkan tinggal di kampung, menyumbang tenaga atau benda kepada pemiutang. Pemiutang pula dikehendaki menyediakan tempat tinggal,makanan dan perlindungan kepada hamba tersebut sehingga hamba ini selesai membayar hutang

(e) Sangha ( sami Buddha )
- Mempunyai kedudukan yang tinggi dan mulia.
- Dikecualikan daripada sistem nai-phrai-that dan bertanggungjawab mengajar masyarakat Thailand soal-soal keagamaan dan menyumbang perkhidmatan tanpa mengira pangkat dan keturunan.

7. Sistem feudal masyarakatnya juga dikenali sebagai phrai-nai dan sakdina (markah darjah) seperti raja muda (uparat) mempunyai 10 000 sakdina dan that hanya lima sakdina.

8. Sakdina ini juga menentukan keluasa tanah yang boleh diusahakan serta dimiliki. Contohnya, seorang menteri yang mempunyai 10 000 skdina dibenarkan mempunyai 10 hingga 25 rai.
• Sistem Feudal ( FILIPINA )


Rajah 3 sistem Pemerintahan Feudal di Filipina

1. Masyarakat disebut ‘barangay’,dinamakan mengikut sempena nama kapal yang membawa penghijrahan dari Tanah Melayu dan Indonesia. Tiap-tiap kapal membawa satu kumpulan yang besar iaitu terdiri daripada ketua dan keluarganya sendiri, keluarga anak,abang dan adik lelaki dan perempuan dan ahli-ahli keluarga yang tua-tua.
2. Perhubungan antara barangay adalah terhad. Barangay-barangay telah memajukan adat istiadat dan cara menghormati antara satu dengan lain.
3. Oleh itu, perhubungan antara barangay adalah tertumpu kepada adat istiadat bersopan-santun.

4. Di dalam sesebuah barangay ( daerah-daerah kecil ) pemimpinyan digelar datu. Seseorang datu biasanya dipilih dalam kalangan lelaki tua yang berpengalaman.

5. Di dalam sesebuah petempatan biasanya terdapat 500 orang penduduk. Walaupun begitu, terdapat juga barangay yang besar dan penduduknya lebih daripada 1000 orang.

6. Sistem feudal di Filipina terbahagi daripada datu, golongan bangsawan (maharlica), orang bebas (timagua) dan hamba dan penyewa tanah (aliping soguiguili).

7. Golongan datu yang berkuasa dalam barangay akan menjalankan tugas pemerintahan dan pentadbiran, menguasai tanah serta kemasyarakatan dalam barangay. Dalam masyarakat feudal Filipina,tanah bukanlah milik individu sebaliknya adalah hak milik keluarga.

8. Oleh itu, pemilikan dan penguasaan tanah ini dilaksanakan oleh datu dalam sesuatu barangay.

9. Kedudukan dan kekuasaan datu ini pada peringkat awal penjajahan Sepanyol dikekalkan dan mereka diserapkan ke dalam gabenadorcillos. Hal ini demikian kerana pihak penjajah memerlukan kerjasama daripada masyarakat tempatan dan seterusnya dijadikan alat untuk menguasai masyarakat tempatan.

10. Golongan bangsawan dikenali sebagai maharlika.

11. Maharlika membantu datu menjalankan kuasa politik dan kemasyarakatan.

12. Maharlika dan datu telah muncul ebagai golongan yang berkuasa terutamanyadalam soal penguasaan terhadap sumber hasil termasuklah tanah. Rakyat yang tidak bertanah perlu menyewa dan membayar cukai kepada mereka.

13. Golongan bebas dinamakan sebagai timagua. Mereka adalah orang yang pada waktu lahirnya bebas dan hamba-hamba yang dibebaskan.

14. Golongan ini kebanyakan terdiri daripada petani dan mereka bertanggungjawab mengerjakan tanah-tanah untuk menghasilkan tanaman makanan bagi keperluan sendiri dan juga barangay.

15. Mereka jug akan meninggalkan rumah untuk menjalankan perkhidmatan sukarela kepada golongan pembesar dan perkhidmatan yang wajib kepada ‘kerajaan’.

16. Petani-petani ini telah dikenakan kerahan tenaga (sistem polo) dan vandal untuk meningkatkan pengeluaran dan menambahkan pendapatan kerajaan Sepanyol.

Akibatnya golongan petani menderita. Bagi mengurangkan penderitaan kaum petani, pada tahun 1874, kerajaan Sepanyol telah mengeluarkan dikri supaya dikenakan cukai sebanyak satu peso dan empat reales setiap kepala bagi mengantikan sistem pengambilan wang dan barang. Namun begitu, sistem polo masih diteruskan

CIRI - CIRI PERBANDARAN TAMADUN ROM

SOALAN :

“ Masyarakat Rom terkenal kerana kebolehan mereka membina bandar-bandar terancang”. Berdasarkan penyataan ini, huraikan ciri-ciri perbandaran dalam tamadun Rom.

Jawapan :

Bandar memainkan peranan yang penting dalam perkembangan sesuatu tamadun. Istilah bandar merujuk kepada suatu kawasan yang dihuni oleh ramai penduduk dan sebahagian besarnya boleh membaca dan menulis serta terlibat dalam kegiatan perdagangan. Perbandaran dalam tamadun Rom merupakan perbandaran yang terkenal kerana kebolehan masyarakatnya membina bandar-bandar terancang yang lengkap dengan pelbagai kemudahan. Bandar-bandar di Rom dilengkapi dengan pelbagai kemudahan seperti rumah ibadat, teater, sarkas dan juga colleseum. Falsafah hidup masyarakat Rom yang menekankan aspek praktikal mempengaruhi perbandaran dalam tamadun Rom malah dalam pembinaan bandar, masyarakat Rom amat menitikberatkan utiliti iaitu kegunaan.

Perkembangan bandar didorong oleh penubuhan Majlis Perbandaran. Majlis Perbandaran ini ditubuhkan sekitar abad kedua masihi. Majlis Perbandaran memainkan peranan yang penting dalam perkembangan bandar malah pentadbirannya dijalankan tanpa sebarang campur tangan daripada kerajaan pusat. Ini membuktikan Majlis Perbandaran merupakan badan pentadbir yang bebas daripada sebarang campur tangan daripada mana-mana pihak. Oleh itu, kemunculan Majlis Perbandaran membawa kemajuan dan keselesaan hidup kepada masyarakat di bandar.

Bandar-bandar di Rom juga dibina secara terancang dan dijaga dengan rapi. Bandar-bandar ini dilengkapi dengan pelbagai kemudahan awam. Antara kemudahan awam yang disediakan ialah pejabat, dewan orang ramai, panggung, colleseum,perpustakaan malah terdapat juga ampiteater. Bandar-bandar ini dilengkapi dengan pelbagai kemudahan untuk memenuhi sifat praktikal masyarakat Rom. Di dalam bandar-bandar Rom juga mempunyai bangunan-bangunan agung. Antara bangunan agung dan ciri-ciri keistimewaan adalah seperti Colleseum dan Pantheon. Colleseum ialah sebuah panggung terbuka dan berbentuk bulat yang dibina pada tahun 80 M. Cirri istimewanya ialah ia berbentuk melengkung dan dapat memuatkan 50 000 orang penonton. Pantheon pula ialah sebuah kuil yang berbentuk bulat yang dibina pada tahun 2 M.

Ciri perbandaran ketiga ialah ciri-ciri kemewahan. Bandar-bandar ini dinaugi oleh golongan kelas menengah yang sanggup berbelanja untuk menambahkan lagi kecantikan dan imej bandar. Sebagai contoh, Marcus Ulpius Carminus dari Aphrodisa menderma lebih kurang 150 000 dinar untuk meningkatkan imej bandar. Antara ciri-ciri kemewahan yang terdapat di bandar ialah teater, forum dan istana. Di samping itu, pintu gerbang yang dihias dengan pelbagai ukiran, patung dan monumen juga didirikan. Ciri kemewahan ini jelas dilihat di Pompei iaitu bandar yang terpenting di Rom. Bandar ini dilengkapi dengan pelbagai kemudahan seperti sistem pemanas, rumah ibadat, kedai, pintu gerbang, mahkamah dan perpustakaan. Menjelang tahun 80 M, bandar ini didiami 50 000 orang penduduk.

Bandar-bandar di Rom juga dilengkapi dengan jaringan jalan raya yang lurus, lebar, bersih dan berturap. Pembinaan jalan raya memudahkan komunikasi antara kerajaan pusat dengan bandar-bandar di provinsi. Jalan-jalan ini digunakan untuk tujuan perdagangan, kurier dan pergerakan askar. Deretan tiang didirikan di sepanjang jalan berturap bagi menberi perlindungan daripada panas cahaya matahari dan hujan. Jalan-jalan ini digunakan untuk menghantar utusan ke seluruh empayar dengan menggunakan kereta kuda. Terdapat lebih kurang 20 batang jalan besar yang menyambungkan seluruh empayar dengan Rom untuk semua aktiviti kehidupan.selain itu, terdapat juga jambatan sebagai alternatif kedua. Ini jelas terbukti apabila terdapat 2000 jambatan di seluruh Itali dan 10 daripadanya terdapat di Rom.

Kemudahan sistem bekalan air juga menjadi satu ciri penting dalam kerajaan Rom. Bandar-bandar ini dilengkapi dengan sistem bekalan air yang terbaik di dunia. Bekalan air diperolehi daripada saluran bawah tanah. Di Rom terdapat dua “aquaduets” sebagai punca bekalan air. Salah satunya ialah Aqua Marcia yang membekalkan satu juta liter air sejam ke seluruh empayar Rom. Air-air ini juga diperolehi daripada 14 saliran dan akan disalurkan ke rumah-rumah kediaman melalui paip air sepanjang 165km untuk memenuhi keperluan harian penduduk Rom. Dengan adanya saluran air yang teratur dan sistematik, penduduk dapat memperolehi bekalan air yang secukupnya pada zaman aman mahupun zaman peperangan.

Selain itu, bandar-bandar di Rom juga dilengkapi dengan sistem pembentungan yang teratur. Bandar-bandar ini dilengkapi dengan saluran najis yang baik. Sebagai contoh, saliran najis terbesar di Rom disambungkan ke Sungai Tiber. Saluran najis juga terdapat di Gaul dan Britain.

Kesimpulanya, masyarakat Rom memberikan sumbangan besar dalam pembinaan bandar-bandar terancang. Bandar-bandar ini dilengkapi dengan pelbagai kemudahan untuk memenuhi keperluan dan keselesaan harian penduduk. Kemudahan-kemudahan ini menunjukkan penduduk di empayar Rom hidup dengan penuh kemewahan dan keselesaan. Mereka menikmati kehidupan awam peribadi yang cukup selesa setanding dengan kehidupan zaman moden. Jelas disini, perkembangan bandar merupakan satu elemen penting perkembangan sesuatu tamadun. Bandar Rom telah menjadi pengukur kepada perkembangan bandar dalam tamadun awal yang indah hingga hari ini.

LATAR BELAKANG EKONOMI SEBELUM MERDEKA

BAB 12 : PEMBANGUNAN SOSIAL DAN EKONOMI
LATAR BELAKANG EKONOMI SEBELUM MERDEKA

1. Merupakan dua faktor penting yang menyumbang kepada kemakmuran negara dan kesejahteraan rakyat.

2. Perkembangan ekonomi dan sosial memerlukan masyarakat yang berpendidikan supaya dapat menghasilkan penduduk yang berilmu dan pekerja yang mahir.

3. Di zaman penjajahan pembangunan sosial dan ekonomi berkait rapat dengan dua bahan mentah utama :

i. Bijih timah
ii. Getah

4. Negara dapat membangun dengan cepat bagi menampung keperluan penduduknya dan membiayai pentadbiran penjajah.

5. Dasar pentadbiran British hanya memberi tumpuan kepada pengeluaran bijih timah dan getah sebagai sumber pendapatan yang utama dan mengakibatkan ketidakseimbangan antara kawasan.

6. Hal ini mengakibatkan jurang ekonomi antara kaum yang sedia wujud bertambah teruk.

7. Menyebabkan kerajaan terdorong untuk memyelesaikan masalah ketidakseimbangan ekonomi yang diwarisi di zaman pemerintahan penjajah melalui pelbagai program dan dasar.

8. Ekonomi Tanah Melayu mula berkembang dengan pesat menjelang akhir tahun ke-19 sewaktu perluasan kuasa British dan menyebabkan perubahan dari segi politik dan ekonomi di samping keamanaan dapat dipulihkan.

9. Ekonomi yang bercorak sara diri mula bertukar kepada ekonomi komersial secara beransur-ansur.

10. Selain modal tempatan,modal pihak asing juga dilaburkan ke dalam sektor seperti perlombongan dan perladangan bagi tujuan eksport.

11. Faktor-faktor yang mengalakkan perkembangan ekonomi Tanah Melayu sebelum Perang Dunia Pertama :

(a) Penggunaan kapal wap mempercepat perjalanan dari Eropah ke Timur Jauh.
(b) Keperluan bahan mentah oleh negara perindustrian di Barat.
(c) Pembukaan Terusan Suez memendekkan lagi masa dan jarak perlayaran.

12. Kedudukan Tanah Melayu yang kaya dengan bahan mentah menarik minat kuasa-kuasa Barat.Mereka berusaha menperluaskan pengaruh di negeri-negeri Melayu kerana sultan dan pembesar menerima kemasukan modal dan teknologi dari luar.

13. Mendorong lebih banyak lombong bijih timah dan ladang getah dibuka.Tenaga buruh dari luar,terutamanya dari China dan India dibawa masuk untuk berkerja di lombong bijih timah dan ladang getah.

14. Walaupun ekonomi berkembang pesat,tetapi kegiatan ekonomi Tanah Melayu tidak dipelbagaikan dan hanya memberi tumpuan kepada dua jenis komoditi iaitu bijih timah dan getah serta menyebabkan Tanah Melayu terlalu bergantung kepadanya.

15. Sewaktu kemelesetan ekonomi dunia melanda sekitar tahun 1929-31,ekonomi Tanah Melayu terjejas teruk dan mengakibatkan pengeluaran komoditi lain seperti kelapa sawit,kelapa kering dan nanas.

16. Jalan raya dan jalan kereta api dibina untuk menghubungkan ladang-ladang di samping bekalan air dan elektrik disediakan.

17. Kesan daripada kemajuan sistem perhubungan dan pengangkutan wujudnya pembangunan ekonomi yang tidak seimbang di antara negeri dan wilayah.

18. Proses pembangunan dan pertumbuhan bandar-bandar baharu lebih tertumpu di negeri-negeri di pantai Barat seperti Johor,Negerri Sembilan,Perak dan Selangor.

19. Hal ini disebabkan oleh bandar-bandar baharu ini muncul di sekitar kawasan pengeluaran bijih timah dan getah.

DASAR LUAR MALAYSIA DALAM TEMPOH 1957-63 BERSIFAT PRO-BARAT DAN ANTI-KOMUNIS

JAWAPAN :

Dasar luar Malaysia dalam tempoh 19757-1963 lebih bercorak pro-Barat dan anti-komunis kerana banyak dipengaruhi oleh corak kepimpinan Tunku Abdul Rahman yang pro-Barat dan anti-komunis kerana suasana politik dunia ketika itu yang mengalami perang dingin. Blok Barat diketui oleh Amerika Syarikat manakala Blok Timur diketui oleh Rusia. Pada masa yang sama, Tanah Melayu mengalami darurat ekoran tindakan Parti Komunis Malaya (PKM) yang ingin mengambil alih kuasa pemerintahan seara kekerasan.

Sebab-sebab Tanah melayu mengamalkan dasap pro-Barat dan anti-komunis pada tahun 1957-63 ialah isu keselamatan negara. Pada masa ini, Tanah Melayu baru sahaja mencapai kemerdekaan. Soal keselamatan menjadi masalah utama yang dihadapi. Tanah Melayu hanya mempunyai sebuah Regimen Melayu Diraja, tanpa mempunyai angkatan tentera udara mahupun laut. Sebarang serangan dari luar tidak mampu dihadapi oleh Tanah Melayu secara sendirian. Keadaan ini menyebabkan Tanah Melayu menandatangani Perjanjian Pertahanan Anglo-Malaya (AMDA) dengan British. Melalui perjanjian ini, Britain memberi jaminan akan memberi bantuan ketenteraan kepada Tanah Melayu jika Tanah Melayu diceroboh atau diancam musuh.

Selain itu, ancaman komunis di rantau Asia Tenggara terutamanya perkembangan di Vietnam menyebabkan Tanah Melayu mengambil sikap yang serius terhadap perkembangan tersebut. Tanah Melayu memberi sokongan yang kuat terhadap tindakan Amerika Syarikat membendung pengaruh komunis di selatan Vietnam. Malah Tanah Melayu juga tidak mengiktiraf Republik Rakyat China sebagai mewakili rakyat negara China di Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). Sebaliknya Tanah Melayu menjalinkan hubungan dengan Taiwan di peringkat konsular. Ini kerana Tanah Melayu membataskan hubungan luar kepada negara yang mengamalkan sistem demokrasi dan bukan komunis seperti Amerika Syarilkat, Britain, Indonesia dan India.

Di samping itu, ancaman komunis di dalam negara juga menyebabkan dasar luar negara bercork anti-komunis. Kegagalan Rundingan Baling 1955, menyebabkan komunis melancarkan Perang Gerila setelah perjuangan melalui cara berpelembagaan tidak Berjaya. Dalam rundingan itu, Tunku meminta PKM meletakkan senjata dan menerima tawaran pengampunan kerajaan. Chin Peng tidak bersetuju dengan permintaan itu, sebaliknya meminta PKM bergerak sebagai parti politik yang sah. Rundingan Baling berakhir dengan kegagalan kerana kerajaan enggan tunduk dengan tuntutan PKM.

Kepentingan ekonomi menjadi sebab mengapa dasar luar negara bercorak pro-Barat. Selepasa mencapai kemerdekaan, Tanah Melayu mewarisi ekonomi gatah dan bijih timah. Tanah Melayu amat bergantung kepada komoditi ini. Oleh itu, Tanah Melayu memerlukan bantuan dari Barat terutamanya Britain dan Amerika Syarikat untuk memasarkan seksort getah dan bijih timah. Selain itu, sebahagian besar agensi dan syarikat perdagangan utama di Tanah Melayu masih dikuasai oleh syarikat Britain. Oleh itu, Tanah Melayu masih bergantung kepada Britain dari segi ekonomi.
Latar belakang keperibadian Tunku Abdul Rahman merupakan sebab perlaksanaan dasar pro-Barat di Tanah Melayu. Tunku dibesarkan dalam suasana kebaratan dan mendapat pendidikan di Barat. Oleh itu, beliau lebih selesa dengan sikap pro-Barat.

Selain itu, latar belakang pemimpin yang anti-komunis telah menjadi faktor mengapa corak dasar luar bersifat anti-komunis. Tunku Abdul Rahman juga mempunyai sikap anti-komunis yang kuat kerana ancaman komunis di dalam negara. Tunku lebih percaya dengan pentadbiran yang bercorak demokrasi berbanding dengan sistem komunis kerana sewaktu PKM mentadbir Tanah Melayu, pengistiharaan darurat terpaksa dilaksanakan. Hal ini kerana, kegiatan PKM semakin mengganas dan terlibat dalm banyak pembunuhan. PKM telah melakukan sebanyak 191 pembunuhan dan dalam tempoh enam bulan pertama tahun 1948, sebanyak 107 pembunuhan dilakukan. Oleh itu, Tunku lebih mempercayai corak pentadbiran Barat yang demokrasi berbanging pentadbiran yang bercorak komunis.

Kesimpulannya, dasar luar Malaysia dalam tempoh 1957-63 lebih bersifat pro-Barat dan anti-komunis. Keadaan ini dipengaruhi oleh faktor politik,ekonomi ketika itu serta latar belakang peribadi pemimpin yang bertanggungjawab menggubal dasar luar negara.